Pazarlama Kavramının Evriminde Dijitalleşme

Sanayileşme, kentleşme süreçleri ve bu süreçlerin bir sonucu olan modernleşme ile birlikte tüketici beklentileri hizmet pazarlamasında yenilikleri (dijitalleşme) ortaya çıkarmıştır. Bu da pazarlama kavramının evriminde dijitalleşme meselesini anlamayı gerektirmiştir.

Modernleşme ve kentleşme süreçlerinin neticesinde edinilen toplumsal statüler ve yükümlülükler, toplumların gelişmesi, teknolojik gelişmeler, sosyal kültürel değerler, ekonomik, demografik ve uluslararası etkenler gibi birçok faktör pazarlamayı etkilemektedir. “Pazarlama”nın, amaca en uygun şekilde gerçekleşebilmesi, işletmelerin pazar fırsatlarını iyi değerlendirmesine ve çevre elemanları ile ilişkilerine bağlıdır.

Mesela kurum kültürünün yerleştiği işletmeler, günümüz küresel pazarlarında diğer işletmelere göre daha başarılıdır. Kurum kültürünün yerleşmesinde ise eğitim denilen olgunun payı çok büyüktür. İşletmelerde pazarlama eğitimi almış kişiler işletmenin pazar hedeflerinin gerçekleştirmesi açısından büyük öneme sahiptir.

Bu arada pazarlama çalışmaları, bunun kurum kültürüne entegrasyonu ve tüketiciyi buna alıştırma süreci yeni pazarın oluşmasında ve sürdürülebilirliğinde önemli bir yer teşkil eder. Bu duruma örnekleme yapmak gerekirse şu şekilde özetleyebiliriz; sanayileşme ve kentleşme olgusu ile birlikte bireylerin seyahat etme sıklıkları, evlerinden uzakta beslenme ihtiyaçlarını karşılama zorunlulukları, dışarıda yemek yemenin ticari bir faaliyete dönüşmesine neden olmuştur. Ev dışında yemek yemenin gerek zevk, gerekse ihtiyaç nedeniyle kentlerde gelişmiş olması bu nedenle bir kent(li) edimidir.

Müşterilerin Satın Almama Nedenleri

Gelişen yeni dünya tüketicisinin kimlik özellikleri: aktif, bilgili, kısıtlı zamanı olma, belli toplulukların içinde yer almayı tercih etme, bireyselliğine önem verme ve talepkar olma gibi birçok bileşenden oluşur. Yapılan bir pazarlama araştırmasına göre müşterilerin aynı işletmeden tekrar ürün satın almama nedenleri oransal olarak şu şekildedir. (Yüksekbilgili, 2009)

%1’i işi bıraktığı, battığı veya yok olduğu için,
%8’i başka bir endüstriye transfer olduğu veya taşındığı için,
%9’u daha rekabetçi bir teklif aldığı için,
%14’ü ürün veya hizmetten memnun kalmadığı için,
%68’i ürün veya hizmeti sunan firmanın yaklaşımları aynı işletmeden bir daha ürün veya hizmet satın almamayı gerekli kılmıştır.

İşletmeler; hedef kitlesine ve paydaşlarına sektörü, ürünleri ve kurum kültürünü tanıtmak amacıyla yaptıkları pazarlama odaklı çalışmalarda komuoyunu mutlaka dikkate almalıdır. Çünkü tüketiciler artık çok bilinçli. İnsanlar artık satın aldıkları ürünü üreten işletmeleri tanımak istiyor. Bu nedenle de işletmenin kamuoyu oluşturması; tüketiciler üzerinde etki bırakmak için büyük önem taşımaktadır.

Kamuoyu oluşturmak içinse pazarlama karmasındaki kuralları kurum kültürüne entegre etmek ve stratejiyi bu odakta kurgulamak gerekir. Bunu yaparken dijital, olayın merkezine alınmalıdır.

Pazarlama Kavramının Evriminde Dijital

Evet, pazarda sürekliliği ve rekabeti sağlayan en önemli unsur, müşterilerden gelen geri bildirimlerdir ve müşteriler, dijitalleşen dünyada memnuniyetlerini olumlu ya da olumsuz olmak üzere “hemen” bildirmektedirler. Kısacası pazarlama karması dijitale entegre oldukça firmalar müşterilere dijital aracılığıyla ulaştığı gibi müşteriler de firmalara artık dijital aracılığıyla ulaşıyor.

Peki işletmeler tüketiciye ulaşmak için hangi pazarlama kanallarını kullanıyor derseniz, markalar artık arama motorlarında, sosyal medyada veya dergi / blog / haber sitesi odağında advertorial veya banner reklam vermeyi ya da online kataloglarda yer almayı tercih etmektedir. Dolayısıyla tüketici de bu kanallar aracılığıyla firmaya geri bildirim yapmaktadır. Kısacası pazarlama karmasında döngü dijitale evrilmiştir.

Marka bazında örnek vermek gerekirse Apple’ın başarısının arkasında ne olduğuna dair birçok faktör sayılabilir. Ancak ilk akla gelen müşteri memnuniyeti ve kullanıcı dostu ürünler kadar pazarlama karmasını dijitalleştirmeyi başarmış olmasıdır. Ayrıca markanın takdir toplamasını sağlayan unsurlardan biri de tedarik zinciri ve üretim yöntemleridir.

Özetlemek gerekirse pazarlama kavramına dair artık yeni şeyler söylemek lazım. Dolayısıyla pazarlama kavramının evriminde dijitalin payını unutmamak gerek. Ayrıca pazarlama ile ilgili yeni şeyler söylerken aslında işi söylemden çıkarıp uygulamaya dökmek daha önemlidir.