Black Mirror Dizisinin Rate Me Uygulaması Çin’de Gerçek Oluyor

Çin’in 2020 yılında uygulamaya başlayacağı “Sosyal Skor” ile Çin halkını birçok değişiklik bekliyor. Rate Me uygulaması içerik bakımından Black Mirror dizisinin 3. sezon 1. bölümünü (Nosedive) hatırlatıyor. Daha doğrusu o bölümde işlenen konuyla Sosyal Skor uygulamasının birçok ortak noktası var desek daha doğru olur.

Black Mirror dizisinin Rate Me uygulamasının yer aldığı bölümü Nosedive adlı bölümden kısaca bahsedelim. Bu bölümde Lacie adında genç bir kadın, insanların statüsünün sosyal medya üzerindeki derecelendirmesine tabi olduğu bir dünyada yaşamaktadır. Vatandaşların sosyal medyada 5 puan üstünden değerlendirildiği sistemde Lacie 4.2 puana sahiptir.

Lacie, lüks bir ev kiralamak için kredi kullanmak ister. Ancak bunun için sahip olması gereken puanın 4.5 olması gerekir. Toplum tarafından çok beğenilen 4.9 puana sahip eski kolej arkadaşı Naomie’ye yakınlaşmayı planlar. Fakat ne yazık ki olaylar Lacie’nin tahmin ettiği gibi ilerlemez.

Black Mirror Dizisinin Uygulaması Gerçek Oldu

Şimdilerde tıpkı Black Mirror’de olduğu gibi Çin’de de sosyal kredi puanı uygulanacak. En azından bu konu üzerinde ciddiyetle duruluyor. Akıllı telefon sahiplerinin kullandığı çok daha büyük bir uygulamanın bir parçası olan Zhima Credit, ilk olarak Çin hükumetince Aralık 2017’de piyasaya sürülmüştü. Uygulama, bir kişinin kredi puanını daha nüanslı sosyal verilerle birleştiriyor. Tıpkı Black Mirror’ın “Nosedive” bölümündeki gibi vatandaşlar puanlanıyor. (Raporlar 350’den 950’ye kadar olan skorları gösteriyor)

Çin’de Sosyal Kredi Sistemi

“Sosyal kredi” diğer bir ifadeyle Rate Me sisteminin 2020’ye kadar tam olarak uygulanması pek mümkün gözükmüyor. En azından böyle bir planlama yok diyebiliriz. Buna rağmen, uygulamanın etkisi şimdiden bazı Çinli vatandaşlar tarafından zaten hissediliyor.

Teoriye göre toplumca iyi olduğu kanısında hem fikir olunan işler Rate Me puanınızın yükselmesine yardımcı olurken; kötü davranışlar puanınızı düşürür. İyi ve kötü kavramlarını basitçe açıklamak gerekirse; geri dönüşüme yardımcı olmak, kan bağışı, gönüllülük iyi davranışlar arasında yer alırken; borca girmek, yasal yükümlülüklerinizi yerine getirmemek  gibi davranışlar kötü davranışlar arasında yer alır. Kötü davranışlar sonrasında hükumet mülk satın almanızı, bankadan kredi çekmenizi ve hatta trene/uçağa binmenizi bile engelleyebilecek.

Hatta Mayıs ayı itibari ile, “Ciddi Onursuzluk” gerçekleştirmiş olan vatandaşlar bir yıla kadar uçak veya tren ile seyahat edemeyecekler. Ayrıca, Rate Me uygulaması kapsamında insanların Zhima kredi puanlarına göre kredilerinin reddedildiğini ya da reddedileceğini gösteren raporlar da bulunmaktadır.

∴

Sosyal medyanın etkileri her geçen gün artarken akıllara gelen ilk soru vatandaşlar gerçekten isteyerek mi yoksa basit bir puan sistemi içerisinde maddi varlıklara ve statülere erişebilmek için mi “İyi Davranış” gerçekleştirecek?