Girişimcilerin Resmi Sorumlulukları: Vergisel Yükümlülükler

Girişimcilerin resmi sorumlulukları arasında yer alan vergisel yükümlülükler nelerdir? Bu makalede girişimciliği resmi boyutuna dair detaylardan biri olan vergi meselesine bir göz atacağız.

Ülkemizde girişimcilik özelliklerine sahip insanların, girişimciliğe adım atarken vergi ve muhasebe işlemlerinin getireceği önemli yükümlülükleri (vergisel yükümlülükler vb.) bulunmaktadır. Bu yükümlülükler sebebiyle girişimciler işletme kurmakta çekimser kalabilmekte, işi kurduktan sonra ise söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle hürriyeti bağlayıcı cezalar ve /veya vergi cezaları ile karşı karşıya kalabilmektedirler.

Girişimcilerin Resmi Sorumlulukları

Girişimcilerin yapması gereken ödevler, başta Vergi Usul Kanunu olmak üzere vergi kanunlarında düzenlenmiştir.

Bu yükümlülükler;

Bildirmeler,
Defter tutma,
Belge düzenleme,
Muhafaza ve ibraz ödevleri,
Diğer ödevler.

Vergi Yükümlülükleri

Şimdi bunları tek tek açıklayarak girişimcilerin resmi sorumlulukları olan vergisel yükümlülükleri daha detaylı inceleyeceğiz.

Bildirmeler

Girişimciler vergi mükellefiyeti açtırmaya karar verdikten sonra, yapacağı iş ve işlemleri bağlı olacakları vergi dairesine bildirmek zorundadır. Mükelleflerin vergi dairesine bildirmek zorunda oldukları bildirmeler işe başlama, işi bırakma ve değişikliklerdir.

İşe Başlama Bildirimi

İşe başlama bildirimleri, işe başlama tarihinden itibaren 10 gün içerisinde mükellefin bağlı olacağı vergi dairesine yapılır. Vergiye tabi ticaret ve sanat erbabı, serbest meslek erbabı, kurumlar vergisi mükellefleri, kolektif ve adi şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları tarafından işe başlama bildiriminin yapılması zorunludur.

İşe başlama bildiriminin 10 gün içerisinde yapılmaması halinde birinci derece özel usulsüzlük cezası kesilmektedir.

İşi Bırakma Bildirimi

Vergi kanunlarına göre vergiye tabi olmayı gerektiren işlemlerin tamamen durdurulması ve sona ermesi işi bırakmayı ifade etmektedir. Mükelleflerin, işi bıraktığı tarihten itibaren 1 ay içerisinde bağlı olduğu vergi dairesine işi bırakma bildirimini yapmaları gerekmektedir.

İşi bırakmanın bildirilmemesi halinde, verilmeyen her beyanname için özel usulsüzlük cezası ile karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu nedenle, işi bırakmanın zamanında bildirilmesi büyük önem taşımaktadır.

Değişiklikler

Mükelleflerin işleri ile ilgili olarak kanunda belirtilen değişiklikleri bağlı oldukları vergi dairesine bildirmeleri gerekmektedir.

Söz konusu değişiklikler ve bildirim süreleri şunlardır:

İkametgah veya işyeri adresini değiştiren mükellefler, adres değişikliğini değişimin meydana geldiği tarihten itibaren bir 1 içerisinde,
İşe başlamasını bildiren mükelleflerin mükellefiyet şeklindeki değişikliği, mükellefiyetten muaflığa geçmeyi gerektirecek değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde,
Mükelleflerin şube açması veya şubesini kapatması , işlemin meydana geldiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde bağlı olduğu vergi dairesine bildirmeleri zorunludur.

Mükellefler, işi bırakma ve değişikliklerini süresinde bildirmediği takdirde ikinci derece özel usulsüzlük cezası ile karşı karşıya kalmaktadır.

Defter Tutma

Mükellefler vergi kanunlarına göre belirlenen usulde defter tutmak ve tüm ticari hareketlerini defterlere kayıt etmek zorundadır.

Ticaret yapanların tutacakları defterleri ikiye ayrılır. Birinci sınıf tüccarlar bilanço esasına göre, ikinci sınıf tüccarlar işletme hesabı esasına göre defter tutarlar. Bilanço esasına tabi olanlar, yevmiye defteri, büyük defter ve envanter defteri; işletme hesabı esasına tabi olanlar ise işletme defteri tutmak zorundadırlar.

Belge Düzenleme

Vergi Usul Kanunu’ na göre tutulan yasal defterlerde yer alan kayıtların belgelendirilmesi zorunludur. Vergi Usul Kanunu’nda belli şekil ve şarta bağlanmış belgelere (e)fatura, fatura yerine geçen belgeler, döviz alım satım belgesi ve ödeme kaydedici cihaz fişleri örnek gösterilebilir.

Satılan emtia veya ifa edilen hizmet bedelinin 1.1.2018 tarihinden itibaren 1.000,00 TL’ nı geçmesi veya bedelin söz konusu tutarın altında kalmakla beraber nihai tüketicinin istemesi halinde emtiayı satan veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.

Muhafaza Ve İbraz Ödevleri

Vergi Usul Kanunu’na göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, tuttukları defterler ile ilgili belgeleri bulundukları yılı takip eden yıldan başlayarak 5 yıl süre ile muhafaza etmek zorundadır. Mükellefler, muhafaza süresi içinde her türlü belge ve defterlerini yetkili makam ve memurların talebi üzerine kendilerine ibraz etmek zorundadırlar.

Defterler ve ilgili belgelerin zayi olması durumunda ise ilk olarak zayi olmasına yol açan olayla ilgili resmi tutanakların tutulması gerekmektedir. Ardından Mükellef ziyanı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde işletmesinin bulunduğu yerin yetkili asliye ticaret mahkemesine başvurmalıdır.

Diğer Ödevler

Diğer ödevler; vergi incelemesinde yetkililere yardım, tevsik (belgelendirme) zorunluluğu, vergi levhası ve bilgi verme yükümlülüğü şeklinde sınıflandırılmaktadır.

Vergi İncelemesinde Yetkililere Yardım: Mükellefler, incelemeye yetkili makam ve memurlara konu ile ilgili her türlü bilginin verilmesi, defterlerin sunulması, izahatın tam ve doğru yapılmasından sorumludur.

Tevsik (Belgelendirme) Zorunluluğu: İşletmeler arasında yapılacak ticari işlemlerin 7.000,00 TL’nı aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemelerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur. Bununla birlikte aynı günde aynı kişi ve kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının 7.000,00 TL’ nı aşması durumunda da tahsilat ve ödemeler de tevsik zorunluluğu kapsamında, aracı finansal kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilecektir.

Vergi Levhası: Mükellefler her yıl Mayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren levhayı almak zorundadırlar. Takvim yılı içerisinde mükellefiyet tesis ettirenler ise bir ay içerisinde vergi levhasını tasdik ettirmek zorundadırlar.

Bilgi Verme Yükümlülüğü: Maliye Bakanlığı’nın veya vergi incelemesine yetkili makam ve memurların isteyecekleri ticari faaliyete ilişkin tüm bilgilerin verilmesi zorunludur. Bilgi verilmemesi halinde mükellefe, özel usulsüzlük cezası kesilmektedir.

∴

Özetle; girişimcilerin yapacağı her türlü iş ve işlem de yerine getirmesi gereken yükümlülükler son derece önemlidir. Girişimcilerin yükümlülükleri ile ilgili bilgi sahibi olması işletmesinin herhangi bir ceza ile karşı karşıya kalma ihtimalini en az seviyeye indirecektir. Bu nedenle faaliyetler icra edilirken yukarıda bahsedilen yükümlülüklerin eksiksiz ve zamanında yerine getirilmesine özen gösterilmelidir.

Branding Türkiye‘de girişimcilik ile ilgili resmi yükümlülüklere dair fikir, fayda ve farkındalık odaklı makalelerimizi sürdüreceğiz.