Dijital Markalaşma Nedir? Niye Önemsenmiyor?

İnsan bazen gözünün önündekini fark edemez. Böyle durumlar için “bakar kör” deyimi kullanılır. Kurumsalda buna “işletme körlüğü” denir. Kavramları fark edememeye ne deniyor bilmiyorum. En azından literatürde bunu ifade eden bir söz öbeği yok. O halde buna da “kavram körlüğü” diyelim. Örneğin “Dijital Markalaşma” kavramına karşı bir “kavram körlüğü” yaşıyoruz. O nedenle bu makalede “Dijital Markalaşma Nedir?” konusuna değineceğim.

Bilen bilir, kavramları önemserim. Yazdığım kitaplarda, akademik ve sektörel makalelerde, verdiğim eğitimlerde, katıldığım panel, seminer ve konferanslarda mutlaka ama mutlaka kavramların önemine vurgu yaparım. Buna ek olarak Türkiye’nin hatta bulunduğumuz coğrafyadaki toplumların kavramlarla ilgili ciddi sorunları olduğunu dile getirmekten de hiç çekinmem.

Sonuç itibariyle dijital odaklı bir iş yapıyorum. Yani yeni nesil bir mesleğe sahibim. Dolayısıyla kavramları önemsemek zorundayım.

∴

Farkında olduğum bir detayı buradan da aktarayım; dijital sadece meslekleri, kurumları, işletmeleri, fabrikaları, parayı, ticareti, ekonomiyi, eğitimi dönüştürmekle kalmadı kavramların da dönüşmesini sağladı. Örneğin pazarlama tek başına yetmiyor. Artık dijital pazarlama var.

Dijital pazarlama da kendi içerisinde birçok alt başlığı barındırıyor fakat dijital pazarlama da aslında bütünleşik pazarlama denilen o çatı kavramın içerisinde yer alıyor. Şimdilerde dijital pazarlama, bütünleşik pazarlamaya ek olarak bir de dijital markalaşmanın kapsamında yer alıyor.

Peki nedir dijital markalaşma? Bu soruyu yanıtlamadan evvel evvel birkaç çatı kavramdan daha bahsetmek istiyorum.

Markalaşma Kavramı

Madem kavramlar üzerinden gidiyoruz bir noktaya daha parmak basmakta yarar var. Gerçi buna daha evvel değinmiştim ancak yineleyelim; bazen bir kavramı açıklamanın en kısa yolu eş anlamlı sözcük ya da sözcükleri / söz öbekleri kullanmaktır.

∴

Bütünleşik pazarlama dediğimiz kavramı açıklarken içerisinde 100+ kavram, süreç ve uzmanlık var diyoruz. Bilindiği üzere bu 100+ kavram, süreç ve uzmanlık büyük oranda uygulandığında markalaşma süreci başlar. Bütünleşik pazarlama uygulandığı sürece ise markalaşma devam eder. Zira “markalaşma” kavram itibariyle süreci yani hareketi temsil eder. Marka Olmak ise her ne kadar bir değer olarak ifade edilse de kavram, yapı itibariyle statiktir. Durağanlığı temsil eder.

Öte yandan marka olmak, elde edilebilir yani kazanılabilir olduğu gibi kaybedilebilir olma özelliğine sahiptir. O zaman bütünleşik pazarlama ile stratejik marka yönetimi eşleştirmesini yapmak teorik olarak yanlış değildir.

∴

Şimdi aşağıya birbiri ardına sorular yazacağım. Bunlara içtenlikle yanıt aramanızı istiyorum. Bu arada ben de sorulara satır aralarında yanıt vereceğim. Bu yüzden soruların cevabını düşünürken bir yandan da lütfen okumayı sürdürün.

Her şey tamam da dijital markalaşma tam olarak nedir?
Dijital markalaşma ne zaman ortaya çıktı?
Dijital markalaşma kavramını bütünleşik pazarlamada nereye konumlandırmak gerekiyor?
Dijital markalaşmayı tam manasıyla karşılayacak, eş anlamlı bir sözcük ya da söz öbeği var mı?
Dijital markalaşma var mıydı ki önemsenmiyor diye soruyorsun?

Bütünleşik Pazarlamanın Kapsamı

Yüzlerce hatta binlerce profesyonel, uzman, yazar, blog, mecra, dergi, firma, ajans bütünleşik pazarlamaya dair içerik üretiyor, içerik tüketiyor, iş talep ediyor, iş üretiyor, iş tüketiyor vs… Lakin hiç kimse bütünleşik pazarlamanın kapsamının daraltılmasına dair iki çift kelam etmiyor. Çünkü buna karşılık bir kavramsallaştırma yapılmamıştı. Oysa “dijital” ve “markalaşma” iki güçlü kavram olarak çok uzun süredir hayatımızda… O halde bunu dijital markalaşma olarak kavramsallaştırıp bütünleşik pazarlamaya alternatif olarak sunabiliriz. En azından benim “dijital markalaşma”yı kavramsallaştırma sürecindeki düşüncem buydu.

Dijital Markalaşma

Bu iki güçlü kavramın (dijital – markalaşma) birleşiminden oluşan “dijital markalaşma” kavramının gücünü, kapsamını veya etkisini anlatmak için birkaç makale, birkaç zirve, birkaç tez, birkaç kitap yeterli değil.

Birey olarak benim ve kurumsal olarak Branding Türkiye’nin açtığı bu yola (dijital markalaşmanın kavramsallaşma sürecine) akademisyenler ve sektör profesyonelleri mütemadiyen katkıda bulunmak zorundadır.

Dijital markalaşma için kontrollü kavramsallaştırma söz konusu!

Talep ettiğim veya dilediğim bu durum, aslında bilimin de temel misyonudur. Dijital markalaşma da öz itibariyle sosyal bilimlerin sınırları içerisinde yer alıyor. Yani dijital markalaşmanın gelişimi için bilimsel bir koşuşturma abes bir yorgunluk değil, tam tersine bir mecburiyettir.

Kavramsallaşma Süreci

Aslında bu süreç biraz da dijital pazarlama kavramının doğma ve piyasa tarafından içselleştirme sürecine benzeyecek diye korkuyorum. Zira bugün dahi dijital pazarlama tam manasıyla açıklanabilmiş değil. Oysa dijital pazarlama ile ilgili binlerce bilgi ve doküman mevcut…

Bu nedenle yani dijital pazarlama kavramının başına gelenler dijital markalaşma kavramının başına gelmesin diye yoğun bir enerji harcıyoruz. Kısacası bu defa ortada kontrollü bir kavramsallaştırma söz konusu. Yani mesele, iş bilmez kişiler tarafından farklı bir boyuta çekilemez yahut kavramın içi boşaltılıp, dijital markalaşma üzerinde bir manipülasyon yapılamaz. Zira dijital markalaşma kavramının akademik ve sektörel anlamda makaleleri çeşitli akademisyenler ve sektör profesyonelleri tarafından yazılıyor. Buna ek olarak lisans, yüksek lisans düzeyinde akademik tezler benim de dâhil olduğum bir danışmanlık neticesinde hazırlanıyor.

Uzman Yetiştirme Programı

Seçkin üniversitelerle yaptığımız anlaşmalar neticesinde kavramın sertifikasyonu da yapılıyor. Birçok üniversitede Branding Türkiye tarafından dijital markalaşma kavramıyla ilgili zirve, eğitim, panel ve konferanslar düzenleniyor. Bu etkinlik, zirve, panel ve eğitimlerin ardından sektörün ihtiyacı olan dinamik kadro yani dijital markalaşma uzmanları da yine Branding Türkiye tarafından yetiştiriliyor.

∴

Şirketlerdeki kurumsal iletişim departmanı benim hazırladığım konsept doğrultusunda dönüştürülüyor ve bu departman “dijital markalaşma”nın altına konumlanıyor. Bu arada tüm bunların “neden”ine dair detayları yakında çıkacak olan kitapta ayrıntılı bir şekilde anlattım. Yani konuyu böylesine geçiştirdiğimi sanmayın.

Öte yandan tam hizmet ajansı olarak faaliyet gösteren ajanslar birkaç revizyon ile dijital markalaşma kategorisine alınıyor ve bu yönde hizmet vermeye başlıyor. Ve sektör profesyonelleri uzmanlık alanları çerçevesinde dijital markalaşmaya değinerek Branding Türkiye Yayınları etiketiyle yayınlanacak matbu kitaplar ve e-kitaplar hazırlıyorlar.

∴

Kısacası dijital markalaşma kavramı akademik ve sektörel olarak ele alınıyor, anlatılıyor, yazılıyor, konuşuluyor. Ortada ciddi bir etkileşim var. Diğer bir ifadeyle şahıs olarak ben bu anlamda danışmanlık yaptığım gibi ve kurumsal olarak da Branding Türkiye, dijital markalaşmanın kavramsallaşma sürecinde fedakâr bir çaba içerisinde.

∴

İşin özeti ben gözler önünde ama el değmemiş bir alan keşfettim. Bu alan; dijital markalaşma

Başlarken, kavramları önemsediğimi belirtmiştim. Kavramları böylesine dikkate alan birinin kavram keşfetmemesi yahut kavramsallaştırma yapmaması düşünülemez. İşte dijital markalaşma kavramını bu nedenle umursuyorum.

İşe bir makaleyle başlamak istedim. Sonrasında kavrama dair kitaplar yazdım. O ilk makaleyi yazmaktaki amacım biraz da dijital markalaşma kavramının “nedir”inden başlayıp “nasıl”ına giden süreçte tüm detayları olabildiğince aktarmaya çalışmaktı. Kitaplar ise bu kavramın yol haritası olma misyonuna sahip.

Dijital Markalaşma Nedir?

İşte asıl konuya nihayet geldi. Ancak burada sıradan bir “nedir?” tanımı yapmak istemiyorum. Örneğin dijital veya markalaşma kelimelerini ayrı ayrı açıklayıp meseleyi boğmayacağım.

Türk Dil Kurumu Sözlüğü formatında makale yazmadığımı ya da eğitim vermediğimi belirtmek isterim. “Nedir”leri anlatırken bile işe “nasıl” katmaya çalışırım. Zaten her fırsatta meselelerin “nedir”inden ziyade “nasıl”ına odaklanmalıyız diye bas bas bağırıyorum. Bu kafa yapısına sahip birinin şimdi klasik bir anlatımla “dijital markalaşma nedir?” üzerine yoğunlaşması trajik gözükse de öyle değil. Zira henüz dijital markalaşma kavramına dair “nedir”ler hiç yazılmamış ya da konuşulmamış. Dolayısıyla bir yerden başlamak gerekiyor. Bu nedenle de “dijital markalaşma nedir?” sorusuna kısa ama açıklayıcı bir yanıt vereceğim.

Dijital markalaşma; bütünleşik pazarlama adı verilen o çatı kavramın içerisindeki 100’den fazla kavramdan biridir. Diğer yandan Dijital Markalaşma, bütünleşik pazarlamanın içerisindeki bu 100+ kavramdan en kapsayıcı olanıdır.

Bu kavram yani dijital markalaşma aynı zamanda “dijital pazarlama ve marka yönetimi – iletişimi” kavramlarının bünyesinde yer alan tüm kavramların bir bütün halinde ve eşzamanlı biçimde kullanılarak gerçekleştirilmesidir. Lakin yalnızca dijital pazarlama sürecinin uygulanması ya da marka yönetimi – iletişiminin gerçekleştirilmesi, “dijital markalaşma” anlamına gelmiyor. Zira dijital markalaşma; hem web 2.0’dan ve hem de geleneksel kavramlardan aynı anda beslenir.

Yine ilk makalede belirttiğim gibi dijital markalaşma kavramında asıl odak dijitaldir. Buna göre dijital markalaşma bir süreç olduğunu söyleyebiliriz. Kavram aynı zamanda bir döngüyü temsil ediyor.

Dijital Markalaşma Uzmanlığı

Bu tanımdan yola çıkarak bir profesyonelin “dijital markalaşma uzmanı” olması için öncelikle dijital pazarlamaya dair tüm süreçlere hâkim olması ve marka yönetimi – iletişimi üzerine akademik bir kariyere sahip olması gerekiyor diyebiliriz.

Öte yandan dijital markalaşma alanında kariyer hedefleyen bir kişi ayrıca, bütünleşik pazarlamanın kapsamına giren 100+ kavramın büyük çoğunluğuyla ilgili kavramsal / akademik okuma yapması ve en az birkaç alanda sektör tecrübesi edinmesi gerekiyor.

Dijital Markalaşma Niye Önemsenmiyor?

Makalenin başlığı 2 soruyu içeriyordu. Buraya kadar ilk soruya yanıt vermiş olduğumu var sayıyorum. Dediğim gibi bu kavramı Branding Türkiye’de çeşitli başlıklar çerçevesinde hem ben işlemekteyim hem de alanında uzman yazarlarımız işliyorlar. Çünkü dijital markalaşma kavramını Branding Türkiye olarak önemsiyoruz. Hatta sadece makalelerle, infografiklerle ya da videolarla değil aynı zamanda etkinliklerle, akademik tezlerle, kitaplarla bu kavramı besleyecek kadar bu işi önemsiyoruz.

Bu bilgiler ışığında şimdi de başlıkta yer alan “Niye önemsenmiyor?” sorusuna geçiyoruz.

∴

Bu sorunun yanıtı aslında makalenin girişinde anlattığım konuda gizli. Evet, kavramlarla sorunumuz var. Öncelikle bunu aşmalıyız. Yani kavramları irdelemeye, konuşmaya, yazmaya, kavramlar üzerine düşünmeye çekinmemek gerek.

Niye önemsenmiyor? sorusuna dönecek olursak aslında biz bu kavramı, dijital markalaşmayı, önemsiyoruz…

Nasıl mı?

Mesela bütünleşik pazarlamaya dair tüm olguların yer aldığı Branding Türkiye’nin, etkinlik odaklı alt markası olan Branding Türkiye Etkinlik olarak çeşitli üniversitelerde “Dijital Markalaşma Zirvesi” düzenliyoruz. Ayrıca Dijital Markalaşma Eğitimi I DME markasıyla seçkin üniversitelerle işbirliği yapıyoruz ve bu üniversiteler tarafından sağlanan sertifikasyonlarla dijital markalaşma kavramına yönelik akademik eğitimler kurguluyoruz.

Bu etkinlikler niye bu kadar önemli? derseniz, önemli çünkü zirvelerimize katılan konuşmacılar kendi uzmanlık alanları çerçevesinde “dijital markalaşma” kavramını besliyorlar. Yani mesela bir konuşmacı sosyal medya, içerik pazarlaması, seo, adwords vb. açısından dijital markalaşma kavramını irdelerken, bir başka konuşmacı growth hacking – growth marketing konusuyla dijital markalaşmayı bağdaştırdı. Bir başka konuşmacımız online itibar yönetimi, bir başka konuşmacı dijital pr çerçevesinde, başka bir konuşmacı e-ticaret odağında dijital markalaşmaya değer kattı. Buna ek olarak marka yönetimi, pr, kurumsal iletişim, kurumsal sosyal sorumluluk vs dâhilinde de dijital markalaşma değerlendirildi.

Bu listeyi uzatmak mümkün ama ben çok uzatmayacağım. Kısacası dijital pazarlama ve marka yönetimi – iletişimi ile ilgili alanlarda bir uzmanlığa sahip herkes odaklandığı konu / alan çerçevesinde dijital markalaşmayı değerlendirdi diyerek bu konuyu noktalamak istiyorum.

İşte etkinlikler ve eğitimler, kavramın sürdürülebilirliği ve multidisiplinerliği açısından böyle bir katkıya sahip.

Sonuç

Bu makalede dijital markalaşma kavramının “nedir”ine kısaca değinmeye çalıştım. Belki birkaç konu odağında dijital markalaşmayı anlatmalı, kavramın nedirine dair soru işaretleri ortadan kalkmaya başladığında da “nasıl”a geçmeliyiz.